مقدمه: بیماری سلیاک ممکن است به صورتهای مختلفی نمایان گردد. هدف از این مطالعه کشف شیوع نشانه های گوارشی و غیرگوارشی در بیماران مبتلا به بیماری سلیاک بر مبنا داده های جمع آوری شده در کشورهای ایتالیا ،رومانی( اروپا) و ایران ( خاور میانه) بود.
روش: یک مطالعه مقطعی گذشته نگر در کشورهای ایران، رومانی و ایتالیا انجام شد. داده ها در یک دوره زمانی از اردیبهشت 1388 تااردیبهشت 1390 (ماه می 2009 تا می 2011) جمع آوری گردید. در هر مرکزتنها بیمارانی وارد مطالعه می شدند که بیماری سلیاک آنان از طریق آزمایش سرولوژی مثبت و آندوسکوپی ، بیوبسی روده کوچک تایید شده بود.علائم گوارشی از قبیل دلدرد ،اسهال ، یبوست، تهوع و استفراغ، کاهش وزن و نفخ؛همچنین علائم و نشانه های دیگری مانند کم خونی فقرآهن، پوکی استخوان، افزایش ترانس آمینازها در خون و سایر موارد غیر طبیعی مرتبط جمع آوری گردید.
نتایج : در کل، شرکت کنندگان در این مطالعه، 323 نفر زن و 127 نفر مرد بودند . میانکین سنی آنان در بدو تشخیص بیماری 34.2 سال بود. از این تعداد 157 نمونه ( 34.9%) حداقل یکی از علائم گوارشی را گزارش دادند. اکثریت نمونه ها علائم گوارشی اولیه زیر را داشتند : اسهال ( 13.6 %)، سوءهاضمه و یبوست (4 % )، و سایر علائم بیماری توسط 168 بیمار ( 37.3 %) گزارش گردید. بیشترین علائم غیر گوارشی موجود در اکثر نمونه ها ، آنمی (20.7 %) و پوکی استخوان( 6%) بود. زمانی که ما علائم کلینیکی گزارش شده از کشورهای مختلف را مقایسه نمودیم، تفاوت معنی دار آماری بین اکثریت علائم وجود داشت.
بحث: نتایج این مطالعه نشان داد که شایع ترین شکایات اولیه در بین بیماران اروپایی دلدرد و سوءهاضمه بود، درحالیکه بیماران ایرانی ازاسهال و نفخ که به عنوان علائم شایع بیماری سلیاک هستند، شکایت داشتند . در خصوص علائم غیرگوارشی ، آنمی شایعترین شکایت دربین بیماران ایرانی و ایتالیایی بود؛ اگرچه در مبتلایان ایرانی بطور معنی داری بالاتر گزارش شد.